Muziekrecht en Kunstmatige Intelligentie: Van AI-Gegenereerde Werken tot Gecloonde Artiesten

De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) in de muziekindustrie ontketent een revolutie die de manier waarop muziek wordt gecreëerd ingrijpend verandert. Deze ontwikkeling roept complexe juridische vragen op over AI en auteursrecht (AI muziek copyright) en naburige rechten. Hoe kunnen we de creatieve rechten van artiesten en componisten beschermen en tegelijk ruimte laten voor technologische innovatie?

Muziekcontracten updaten met AI bepalingen

Voor muziekprofessionals – van onafhankelijke artiest tot groot label – is het essentieel om de vinger aan de pols te houden. Rechten bij AI-gegenereerde muziek moeten contractueel goed worden vastgelegd. Artiesten doen er verstandig aan expliciet te bepalen of hun stem of tracks voor AI-training mogen worden gebruikt. Uitgevers en labels moeten hun overeenkomsten updaten om duidelijkheid te scheppen over eigendom en aansprakelijkheid rond AI-creaties. En AI-bedrijven in de muzieksector zullen met transparantie en licenties moeten werken, willen ze conflicten vermijden.

Implicaties EU AI Act voor de Entertainmentindustrie

De ontwikkelingen gaan razendsnel. Nieuwe Europese regels (zoals de EU AI Act) zijn inmiddels van kracht, en juridische precedenten worden nu gevormd. Het is daarom geen overbodige luxe om juridisch advies over AI en muziek in te winnen bij specialisten. Een ervaren muziekrecht-jurist kan helpen om zowel kansen als risico’s in kaart te brengen – van het beschermen van je stem en songs tegen misbruik, tot het optimaal licentiëren van AI-technologie. Zo kunt u als maker of onderneming met een gerust hart profiteren van AI-innovaties, binnen de lijnen van de wet.

Juridisch overzicht AI en muziekrechten

In dit artikel geeft Mauritz Kop een diepgaand maar toegankelijk juridisch overzicht van de belangrijkste kwesties rond AI en muziek. We behandelen onder meer of AI zonder toestemming mag trainen op beschermd materiaal, hoe verschillende rechtenorganisaties (Buma/Stemra en Sena) omgaan met AI, de status van door AI-gegeneerde muziekwerken, de drempel van menselijke creativiteit, bescherming tegen AI-stemklonen via privacywetgeving, contractuele implicaties waaronder AI-updates voor toestemming, opt-out en vergoedingen, nieuwe verplichtingen onder de EU AI Act, verschillen tussen Europees en Amerikaans recht, én actuele rechtszaken. Dit artikel is geschreven in een mix van juridisch jargon en heldere uitleg, gericht op lezers zoals artiesten, componisten, muziekuitgevers, labels, stemacteurs, producenten en AI-bedrijven die willen weten waar ze staan.

Meer lezen

Trump mag muziek Rolling Stones niet gebruiken tijdens verkiezingscampagne

Deze blog is een transcript van een live radio 3FM interview dat mr. Mauritz Kop op maandag 6 juli 2020 bij BNN/VARA gaf over muziekrechten en President Donald Trump. Dit naar aanleiding van bekende artiesten als Adele, de Rolling Stones, Tom Petty en Neil Young, die niet willen dat de Amerikaanse president hun muziek gebruikt in zijn verkiezingscampagne. Een succesvol verbod is mogelijk via een uitzondering op de Ascap/BMI "Political Entities License". Uitleg over muziekrechten, licenties en publiek domein in Europa en de Verenigde Staten. Ook aandacht voor IP en artificiële intelligentie.

Wat zijn muziekrechten eigenlijk?

Muziekrechten zijn een verschijningsvorm van intellectuele eigendomsrechten. Muziekrechten worden beschreven in de Auteurswet en de Wet naburige rechten. Zoals rechten van een componist, tekstdichter, uitvoerend muzikant en audioproducent. Zie het als een regenboog van rechtenlagen waarbij elke kleur symbool staat voor een bepaald soort recht, afhankelijk van iemands rol bij het ontstaan van een compositie, lyrics en de audiomaster. In het muziekrecht gaat het vaak over licenties, om toestemming krijgen voor muziekgebruik.

Belangrijker nog, wat kun je ermee?

Deze rechten geven de eigenaar het exploitatierecht, het recht om gebruik door een ander te verbieden en het recht om op te treden tegen derden die het zonder toestemming gebruiken. Auteurs hebben dus een vergoedingsrecht en een verbodsrecht.

Hoe krijg je die rechten? Moet je daarvoor muziek uitbrengen?

Nee, dan verlies je ze juist vaak, met name als je een onevenwichtig contract tekent. Auteursrechten ontstaan vanzelf, als je iets origineels maakt waarbij je creatief bent geweest. Het gaat om een minimum aan creatieve handelingen en originaliteit.

Zit er een leeftijd aan? Stel een artiest zou muziek maken en is 16 jaar? Gaat het dan naar hem/haar of de ouders?

Er zit geen leeftijd aan, wel moet je 18 jaar oud zijn om een muziekcontract rechtsgeldig te kunnen ondertekenen. Anders moeten ouders tekenen als wettelijk vertegenwoordigers. Daarnaast moet je een mens zijn en geen machine. Een slimme robot die muziek produceert krijgt geen auteursrechten. Die muziek komt direct in het publiek domein. Dat onderwerp sluit aan op mijn onderzoeksopdracht aan Stanford University in Silicon Valley, Californië. Dit onderzoek heeft ook met IP te maken en zoekt naar een optimaal innovatieklimaat in zowel Europa als de VS waarbij de maatschappelijke impact van transformatieve technologie zoals AI, quantum computing, blockchain en VR in balans wordt gebracht, met respect voor onze grondrechten en democratische waarden. Ik focus me daarbij op 3 sectoren: Pharma, Voeding en Entertainment, Media en Kunst. Allemaal 1e levensbehoeftes dus! Onderzoeksoutput gaat in de vorm van gepubliceerde artikelen direct naar Brussel en Washington, zodat politici en wetgevers een breder scala aan effectieve beleidsmogelijkheden voorgeschoteld krijgen om uit te kiezen.

Meer lezen

Coveren, bewerken en vertalen van bestaande liedjes mag dat zomaar?

Coversongs - heb ik toestemming nodig van de auteursrechthebbenden?

Voor het opnemen of uitvoeren van de akkoorden, zanglijn en liedtekst van een bestaand liedje waarop nog auteursrechten rusten is er altijd toestemming nodig van alle betrokken rechthebbenden. Dat zijn de componist, tekstdichter en de uitgever. Voorafgaande toestemming bij het coveren, bewerken of vertalen van een bestaand liedje is de hoofdregel.

Kan ik die cover vervolgens op streamingdienst Spotify zetten?

Spotify heeft in Nederland afspraken met Buma/Stemra en met publishers gemaakt over covers. Het moet dan wel een 1 op 1 100% dezelfde versie zijn. Die afspraken, met een moeilijk woord licenties, maken het mogelijk dat artiesten een cover van een bekend popliedje op Spotify zetten, zonder dat zij daarvoor van te voren toestemming hoeven te vragen aan de componist en de tekstdichter. Die toestemming is namelijk al collectief gegeven, ofwel door de collectieve rechtenorganisatie van de auteurs, ofwel door hun uitgeverijen.

Artiesten moeten dan wel bij het uploaden van de track aangeven wie de oorspronkelijke bedenkers zijn van een liedje. Zodat die bedenkers geld ontvangen voor hun auteursrechten.

Meer lezen